Podkręcanie (zwiększanie FSB, mnożnika oraz napięcia)

Proces podkręcania służy nam do zwiększania wydajności naszych komputerów. Głownie podkręca się dla samego faktu sprawdzenia ile da się wydusić z danego układu. W tym artykule postaram się objaśnić - na czym polega podkręcanie (overclocking) i co ciekawego za sobą niesie.

Wszystko zależy od zamontowanej w naszym komputerze płyty głównej, w nowszych modelach możemy całkowicie obejść się bez potrzeby otwierania obudowy i zmieniania ustawień jakichkolwiek zworek. Jednak niektóre płyty wymagają ustawienia zworek dla uzyskania jakichkolwiek częstotliwości bazowych FSB. Idąc dalej w technice obecne płyty główne tworzone pod overclocking (tuning komputera) dają naprawdę pokaźną porcje ustawień pozwalających na podkręcanie. Jedną z miłych innowacji jest możliwość overclockingu procentowego – po prostu wybieramy o ile % chcemy podkręcić procesor a reszta wykona się sama. Tak czy inaczej najlepsze rezultaty i satysfakcje daje podkręcanie ręczne wykonane przez nas.

W tym artykule opiszę podkręcanie procesora przez podnoszenie mnożnika, zwiększanie napięciai i przede wszystkim poprzez zwiększanie magistrali FSB - a co za tym idzie zwiększymy moc wszystkich podzespołów komputera. Do tego celu mamy w biosie odpowiednie ustawienia umożliwiające zmianę taktowania mhz magistrali. Najlepiej by nasza płyta umożliwiała podnoszenie FSB o 1 mhz. Jeśli jesteśmy już na tym co nam potrzebne do zabawy to nie można zapomnieć o tym by nasz BIOS miał możliwość zmiany ustawień napięcia.zasilania procesora (Vcore). Musimy pamiętać, że nie wszystkie płyty główne posiadają/pozwalają na zmianę napięcia czy taktowania FSB – przede wszystkim produkty Intela. Do zabawy dobrze by było mieć uaktualniony BIOS (szukamy na stronach producentów), ewentualnie możemy ściągnąć BIOS „domyślnie podkręcony”.

Jak już zapewne wiecie (albo i nie) we współczesnych procesorach mnożnik procesora jest domyślnie zablokowany, jednak w przypadku AMD istnieje możliwość drobnych modyfikacji procesora lecz w tym artykule nie wnikamy w odblokowywanie mnożnika – przyjmę że mamy odblokowany mnożnik (odblokowywanie mnożnika znajdziecie w innym artykule).

Ważną sprawą o której musze wspomnieć w tym artykule jest fakt iż zwiększając częstotliwość magistrali systemowej FSB zwiększamy osiągi nie tylko procesora a również innych podzespołów komputera! Może to być niebezpieczne, ponieważ przetaktowaniu ulegają najczęściej chipset płyty głównej, pamięć RAM, interfejs AGP oraz wszystkie urządzenia podłączone do komputera za pośrednictwem magistrali PCI. W takim wypadku, gdy przesadzimy niełatwo o utratę stabilności systemu a co za tym idzie możemy spotkać się z częstym zawieszaniem komputera, a nawet utratą danych na dysku!
Co zrobić, gdy jednak odblokowaliśmy sobie mnożnik, czy manipulować mnożnikiem czy magistralą? Z zasady podkręca się przede wszystkim za pomocą zmiany częstotliwości magistrali systemowej, ponieważ daje nam to zwiększenie wydajności nie tylko procesora, lecz również innych podzespołów komputera. Inna sprawa jest, gdy podnoszenie magistrali FSB powoduje utratę stabilności i zawieszanie komputera, wtedy proponujemy podkręcanie za pomocą mnożnika. Popularną metodą jest jednak podkręcanie mieszane tzw. ustawiamy mnożnik na maksymalną dostępną wartość a następnie podnosimy magistrale systemową małymi krokami o kilka mhz (to już zależy od was i od tego jak stabilny jest wasz komputer).
Dzięki metodzie mieszanej możemy uzyskać maksymalną wydajność procesora na lekko podkręconych podzespołach.

To jak podkręcamy czy za pomocą fsb czy mnożnika czy razem zależy od nas – jeśli jesteśmy w stanie odblokować mnożnik naszego procesora to mamy w ogóle jakiś wybór ale najczęściej jednak podkręcanie sprowadza się do zwiększania FSB.

Jak poskromić utratę stabilności?
Podstawową i najważniejszą sprawą jest posiadanie odpowiedniego chłodzenia komputera tj. takiego, które będzie wstanie wydajnie chłodzić procesor pracujący na wyższych obrotach.
Jest to sprawa wręcz podstawowa zanim zaczniemy w ogóle podkręcanie.
Pamiętajmy by posmarować rdzeń procesora pastą termoprzewodzącą (pasta silikonowa lub pasta z dodatkami srebra) aby zapewnić lepszy kontakt między procesorem a radiatorem. Prócz samego chłodzenia procesora trzeba zadbać by w całej obudowie była niższa temperatura, bo jeśli wewnątrz będzie gorąco to wydajny wentylator na procesorze będzie tłoczył te nagrzane powietrze na radiator, co nie da nam dobrego efektu. Jeśli to możliwe zamontujemy dodatkowe wiatraki w obudowie (niektórzy pracują całkiem bez obudowy, ale to już zależy od was). Zadbajcie we własnym zakresie o dobre chłodzenie.

Jeśli już uporamy się z wydajnym chłodzeniem to pozostaje nam przejść do najważniejszego czynnika odpowiedzialnego za stabilność i zarazem najbardziej ryzykownego dla procesora, mianowicie zwiększanie napięcia vcore.
Wzrost napięcia zasilania skraca żywotność układów scalonych, co może spowodować uszkodzenie a nawet zniszczenie procesora. Czarna kwestia podnoszenia napięcia za nami – wiemy, że jak przesadzimy możemy go usmażyć. Zwiększenie napięcia daje nam zwiększenie stabilności pracy systemu oraz zwiększenie możliwości overclockingu.
Podnoszenie napięcia w zakresie 0.05 do 0.1 V jest dla procesora bezbolesne a często wystarcza by uzyskać stabilność. Jeśli skończymy bawić się w delikatne podkręcanie i zapragniemy wydusić o wiele więcej z naszej maszyny niestety będziemy zmuszeni do o wiele bardziej radykalnego podnoszenia napięcia w zakresie 0.2 – 0.3 V a niekiedy nawet więcej. Musimy jednak pamiętać, że takie odskoki od normy mogą nam dość bardzo zaszkodzić nawet uszkodzeniem procesora. Obecne płyty główne w sporym zakresie ze względów bezpieczeństwa nie dają możliwości zbytniego ingerowania w napięcie. Często możemy być zmuszeni do zmodyfikowania fizycznie naszej płyty głównej a czasem nawet procesora.
Pamiętajmy o tym przy doborze płyty głównej naszego komputera – są modele wprost stworzone do tuningu komputera zwanego overclocking.

Przy każdym podkręcaniu powinniśmy wykonywać testy stabilności naszego systemu za pomocą specjalnych stworzonych do tego programów (np. Mcov22, MemTest, Prime 95 – dostępne w naszym downloadzie) bądź jak niektórzy robią uruchamiać wymagające gry. Póki testy idą dobrze możemy dalej podkręcać. Gdy zaczyna coś się sypać (tracimy stabilność) sprawdzamy temperaturę procesora (z poziomu biosu lub za pomocą stworzonych do tego celu programów np. SpeedFan czy 8rdavcore – dostępne w naszym downloadzie), jeśli temperatura jest w normie to możemy próbować podnoszenia napięcia (małymi skokami) i sprawdzać efekty.

Uczcie się na własnych maszynach ponieważ komputer komputerowi nie równy, różne zestawienia procesorów i innych podzespołów różnie się podkręca, nawet na tych samych sprzętach może się zdarzyć że wyniki będą inne. Kombinujcie sami bo tak najlepiej poznacie sztukę overclockingu.